Verslag in pdf

     PROBUS-Club Hillegom-Lisse van 1990

Opgericht  8 januari 1990                           Rabobank:-  NL 96 RABO 0328 1063 56  

   Verslag Rondleiding Haarlem 25 juni

 

  • Dakkas

 

Het is weer heel mooi weer. De temperatuur is rondom 30 graden. We verzamelen op het terras van de Dakkas in Haarlem. Er is volop water met citroen beschikbaar gesteld door de Dakkas. Het is al onmiddellijk een gezellig samenzijn. 

 

  • Lunch

 

De koude soep is wel heel toepasselijk voor deze dag en is tegelijkertijd ook het moment om te genieten van het mooie uitzicht vanaf de Dakkas.

 

  • Uitzicht over de stad

 

Vanaf de Dakkas is de Grote Bavo goed te zien. De Grote Bavo is wat de Notre Dam is voor Parijs. Gerard van Beurden wijst op een aantal bouwkundige bijzonderheden van de kerk. Het is goed te zien dat de inkassingen van het koorgedeelte (links) veel dieper zijn als van de kerk zelf. Daarnaast zijn de aanzetten van de luchtbogen goed te zien.

Vanuit de Dakkas zijn de mooie torens van Haarlem allemaal te zien. Alle torens zijn eigendom van de gemeente. Die ook voor het onderhoud zorgt.

 

  • Kleine Houtstraat

 

We wandelen daarna door de kleine houtstraat. De straat is ontstaan na de grote brand in Haarlem. Vanaf dat moment mag er niet meer met hout gebouwd worden. Veel panden stammen uit de 15e eeuw met de typische Haarlemse Trap- Wang en Lijstgevels.

 

  • Grote Bavo

 

We vluchten voor de warmte met z’n allen snel de Grote Bavo in. Daar is het heerlijk koel.

Foucault

Binnen zorgt de gids voor een goed verhaal over de slinger van Foucault. Het was in 1851 dat Foucault een herhaalbare proef bedacht om aan te tonen dat de aarde draaide. De gids legt dat goed uit en laat aan de hand van de proef ook zien dat het werkt.

 

Symbolen

De gids Geeft nog een toegift over de symboliek in de kerk. Het kruis was aanvankelijk het teken van de romeinen en pas in circa 500 na chr. werd het door de christenen overgenomen als beeldmerk. De kerk is ook gebouwd als een kruis gericht op het oosten.

Rondgang door de kerk

Gerard en Gerard geven uitleg in de rondgang door de zeer mooie kerk. Het gebouw is robuust gebouwd en was vroeger ook een overdekt plein. De kerk is vaak gebruikt voor andere doeleinden. In de franse tijd als paardenstal. Nu wordt er nog regelmatig een boekenmarkt gehouden.

Natuurlijk zoeken we even het graf op van de familie Enschedé van drukkerij Enschedé. Die hebben ook het mooie raam in de kapel laten plaatsen. 

Het Müllerorgel is het grootste orgel van Nederland en wereldberoemd. Mozart heeft er nog op gespeeld. Het is gebouwd in opdracht van de gemeente en die is ook nog steeds eigenaar.

 

  • Wandeling naar de Josephkerk

 

Vervolgens wandelen we rustig door de jansstraat naar de Josephkerk. Onderweg passeren we St Janskapel waar nu het Archief is. De poort van de kerk is heel mooi en pas later aangebouwd.

 

  • Maria van Haarlem en Josephkerk

 

We worden ontvangen in het Josephhuis waar we een kopje koffie mogen genieten. Daarna vertelt Clara het verhaal over Maria van Haarlem. Het beeld heeft de reformatie overleefd en heeft op verschillende plaatsen gestaan. Uiteindelijk is het terecht gekomen in de kapel van het Begijnhof. Later is de Josephkerk gebouwd.

De St. Josephkerk, een zogeheten waterstaatskerk, is ontworpen door Herman Dansdorp en werd afgeleverd en ingewijd in 1843. Nadat in Nederland in 1853 de bisschoppelijke hiërarchie hersteld werd, kreeg de stad Haarlem opnieuw een bisschop. De Josephkerk werd kathedraal voor ons bisdom, totdat aan de Leidsevaart de nieuwe St. Bavokathedraal in 1898 werd ingewijd. De St. Josephkerk beschikt over een ingetogen, sierlijk en inspirerend interieur met schitterende glas-in-loodramen, prachtige schilderingen en beelden, en vooral een karakteristiek hoogaltaar met fraai houtsnijwerk in de koorbanken. De ramen zijn het werk van de meesterglazenier Jules Dobbelaere uit Brugge, terwijl de twee zijaltaren het werk zijn van de architect Pierre Cuypers. Tenslotte is vermeldenswaardig dat in de kerk een van de mooiste orgels van Nederland staat, het Lindssen-Adema orgel uit 1906. Zo was de componist Hendrik Andriessen hier van 1913 tot 1934 organist. Zijn leerling Albert de Klerk volgde hem op en speelde tot aan zijn dood in 1998. De huidige titularis is een leerling van Albert de Klerk, Gemma Coebergh. Vanaf de jaren dertig vinden er in de Josephkerk hoogmissen met gregoriaanse gezangen plaats.

Maria van Haarlem

De St. Josephkerk heeft een lange voorgeschiedenis, die vele eeuwen teruggaat. Reeds in de 13e en 14e eeuw is er sprake van een kerk(je) op de plek waar thans de St. Josephkerk staat. Het is bekend dat de in het Begijnhof wonende begijnen ook dat kerkje gebruikten als hun bedehuis. Later zal de schuilkerk aan het Goudsmitspleintje die functie voor de begijntjes overnemen. De geschiedenis van de St. Josephkerk is aldus nauw verbonden met de geschiedenis van de begijnen en het Begijnhof. Zo is het bekend dat het Mariabeeldje dat thans nog in de St. Josephkerk in een eigen Mariakapel staat, door de begijnen door de straten van hun hof werd gedragen telkens als een nieuwe begijn zich bij de bestaande groep vrouwen aansloot. In 2005 werd het feit herdacht dat het 500 jaar geleden was, dat dit beeldje door de toenmalige bisschop werd ingezegend. Dat werd groots gevierd met als hoogtepunt een processie met het beeldje door het centrum van Haarlem met als zeer opmerkelijke gebeurtenis dat de stoet met aan het hoofd de bisschop van Haarlem ontvangen werd in de Grote of St. Bavokerk aan de Grote Markt en in de Waalse kerk. Na 5 jaar is in 2010 deze processie door de stad onder grote belangstelling herhaald. Sindsdien wordt elk jaar een processie gehouden rond de feestdag van Maria van Haarlem op 2 juni.

 

  • Terug

 

Na het bezoek aan de kerk wandelen we door het oude begijnhof via de Vlaamse kerk terug naar de Dakkas.

Daar gaat ieder zijns weegs.

 

Gerard Brom